Dietetyka to bardzo prężnie rozwijająca się dziedzina medycyny. Nie jest już kojarzona wyłącznie z odchudzaniem, ale coraz częściej mówi się o niej przede wszystkim w kontekście leczenia oraz terapii wspomagającej leczenie różnorodnych chorób oraz zaburzeń. Dobrze dobrana i zbilansowana niskowęglowodanowa dieta może być prawdziwym ratunkiem dla wielu osób, a także gwarancją zdrowia i lepszego samopoczucia. Wśród diet, które w ostatnim czasie cieszą się coraz większą popularnością bez wątpienia należy wymienić dietę niskowęglowodanową, określaną również dietą ubogą we węglowodany.
Charakterystyka diety niskowęglowodanowej
Dieta niskowęglowodanowa (ang. low carbohydrates) ma na celu wymuszenie przyspieszonego spalania zmagazynowanego w organizmie i w jego tkankach tłuszczu poprzez ograniczenie w jadłospisie produktów o wysokiej zawartości glukozy. Mechanizmem działania diety niskowęglowodanowej jest wykorzystywanie przez organizm kwasów tłuszczowych do produkcji energii. Dzięki temu możliwa jest nie tylko utrata wagi (a więc działanie odchudzające), ale również ogólna stymulacja organizmu i polepszenie pracy poszczególnych układów oraz narządów.
Przeważnie dieta niskowęglanowa opiewa na wprowadzeniu do jadłospisu produktów o wyższej zawartości tłuszczu (sięgającym nawet do 50-60%) oraz białka (20-30%). Dzienne spożycie węglowodanów nie powinno przekraczać 15-25% zapotrzebowania na energię w ciągu doby.
Do diet niskowęglowodanowych można zaliczyć różne modele żywienia – wśród nich warto wymienić między innymi niezwykle restrykcyjną dietę Atkinsa (dzienne spożycie węglowodanów to jedynie 30 g), dietę ketogeniczną stosowaną do wspomagania organizmu w leczeniu i terapii różnych schorzeń, a także dietę paleo bądź jej modyfikację – dietę samuraja.
Dieta- zasady
Główną zasadą diety niskowęglowodanowej jest wyeliminowanie cukru. Mowa tutaj zarówno o słodzeniu herbaty i kawy, jak również o innych formach białego proszku – dodawanego do ciast, deserów i innych potraw, a także usunięciu z jadłospisu produktów zawierających węglowodany proste. Wśród nich warto wymienić przede wszystkim – słodycze, chleb, bułki, płatki śniadaniowe, kasze, ryż. Co więcej, dieta nisko węglowodanowa zakłada również usunięcie z jadłospisu niektórych owoców i warzyw – takich jak banany, czereśnie, ziemniaki oraz rośliny strączkowe (groch, fasola) oraz ich suszonych odpowiedników (przede wszystkim bakalii – moreli, rodzynek, fig, daktyli etc.).
Ponadto dieta nisko węglowodanowa to również wyeliminowanie produktów i potraw wysoko przetworzonych – stawia się w niej na jadłospis oparty na naturalnych produktach, całkowicie zakazane są tzw. gotowce i wyroby garmażeryjne oraz popularne wśród wielu osób fast-foody.
W trakcie diety eliminacyjnej węglowodany warto jest dokładnie przeżuwać każdy kęs posiłku, a także wyeliminować podjadanie i przekąski. Refleksyjne i spokojne jedzenie dodatkowo pozwala na zmniejszenie ilości potraw oraz regulację ośrodka sytości w podwzgórzu, jest więc bardzo korzystnym dla funkcjonowania zwyczajem (nie tylko w trakcie jakiejkolwiek diety).
Co jeść w diecie ubogiej we węglowodany? Jadłospis diety niskowęglowodanowej
Osoby decydujące się na niskowęglowodanową dietę zastanawiają się często co zatem wolno jeść w przypadku tej diety oraz jak może wyglądać przykładowy jadłospis. Produktami zalecanymi w diecie ubogiej we węglowodany są przede wszystkim produkty mleczne, dostarczające do organizmu dużej dawki białka. Mowa tutaj między innymi o takich produktach spożywczych jak sery twarogowe, jogurty naturalne, kefiry czy jajka.
Warto sprawdzić: Na co zwrócić uwagę przy wyborze cateringu dietetycznego?
Biorąc pod uwagę specyfikę diety, niskowęglowodanowe posiłki powinny opierać się przede wszystkim na dobrej jakości mięsie (drób, wołowina, cielęcina, jagnięcina itd. – dowolny, preferowany rodzaj) oraz rybach i owocach morza, a także na warzywach o ograniczonej zawartości skrobi – pomidory, ogórki, szparagi, kalafior czy brokuł. Warto również posiłki urozmaicać o różnego rodzaju sałaty, awokado, a także orzechy. Dodatkowo jadłospis niskowęglowodanowy warto uzupełniać o czyste tłuszcze – olej kokosowy, olej lniany i inne, mniej znane w diecie większości ludzi oleje powstałe na bazie pestek czy produktów roślinnych.
Choć na pierwszy rzut oka dieta nisko węglowodanowa może wydawać się skomplikowana i wymagająca, jej zasady są stosunkowo łatwe do wprowadzenia. Warto korzystać z podręczników i artykułów na jej temat, gdzie znajdują się liczne opracowania polecanych produktów, a bardzo często również przykładowa dieta niskowęglowodanowa, z której można skorzystać i na jej bazie modyfikować żywienie w ciągu trwania eliminacji.
Dieta niskowęglowodanowa – kto powinien z niej skorzystać?
Na dietę niskowęglowodanową powinny postawić przede wszystkim osoby, które chcą zrzucić zbędne kilogramy. Dieta o niższej zawartości węgli jest bardzo korzystna w tej sytuacji, gdyż cechuje ją bardzo duża efektywność oraz bardzo dobre efekty w stosunkowo krótkim czasie (warto pamiętać bowiem, że ta dieta eliminacyjna jest ograniczona w czasie). Jak każda inna dieta pozwala na przyjrzenie się nawykom żywieniowym oraz zmianę zachowań, które nie są zdrowe i korzystne dla organizmu. Wiele osób wskazuje, że po diecie niskowęglowodanowej łatwiej jest całkowicie zrezygnować ze słodkich, przetworzonych produktów oraz podejmować bardziej racjonalne zachowania żywieniowe.
Diety niskowęglowodanowe świetnie sprawdzają się w przypadku sportowców oraz osób amatorsko uprawiających sport. Ograniczenie ilości spożywanych węglowodanów ma bardzo dobre efekty w przypadku osób chorujących na nadczynność tarczycy, cukrzycę, padaczkę lekooporną oraz w niektórych chorobach metabolicznych. Co więcej, popularna jest też dieta niskowęglowodanowa dla dziecka – najlepiej jednak wyłącznie pod kontrolą specjalisty, ze względu na szczególne zapotrzebowania żywieniowe tej grupy.
Czy dieta niskowęglowodanowa jest zdrowa?
Na temat diety niskowęglowej od lat toczy się szereg rozmów i dyskusji. Większość dietetyków jest zdania, że jest ona stosunkowo zdrowa, pod warunkiem, że przystępuje do niej osoba bez większych obciążeń zdrowotnych oraz po konsultacji z lekarzem bądź dietetykiem. Warto pamiętać, że dieta mocno eliminacyjna węglowodany powinna trwać od 7 do maksymalnie 21 dni – nie powinno się jej przeciągać. Natomiast ograniczenie ilości spożywanego cukru (a więc jedno z głównych założeń diety) w codziennym jadłospisie oraz postawienie na wybrane niskowęglowodanowe produkty jest bez wątpienia bardzo korzystnym nawykiem dla wszystkich.
